روزنامه توسعه ایرانی
شنبه سیزدهم اردیبهشت ماه نود و نه
نگاهی به آرا و عقاید و آثار فیودور داستایفسکی بر مبنای نظریات ناباکوف و بلوم
مترجم,منتقد:فرزام کریمی
اگر نگاهی به مجموعه نقدهای هارولدبلوم در باب داستایفسکی بیندازیم او در مجموعه نقدهای مدرنش در مورد جنایات و مکافات در باب داستایفسکی اینگونه مینویسد:
اگر بخواهیم منطقی به اصل داستان بنگریم باید اینگونه گفت که از قضا جنایات و مکافات از لحاظ بهره گیری از فضای آخر الزمانی بسیار از دوز کمتری نسبت به برادران کارامازوف برخوردارست,آنگونه که برادران کارامازوف آخرالزمانیست, جنایات و مکافات نیست,اصول داستایفسکی تراژدی بزرگیست که آنچنان مهم نیست یا به عبارتی دیگر او راسکول نیکف قدرتمندیست که با بازنمایی اراده خویش با قدرت به شیطنت هم میپردازد, اگر بخواهیم با نگاهی دیگر به داستایفسکی بنگریم باید اینگونه گفت که او مدام از جهنمی به جهنم دیگر پرتاب میشود برای نوشتن رمانی بزرگ مخاطب مدام باید در کابوس دست و پا بزند که این همان دستاورد بزرگ داستایفسکی است, راسکول نیکف جنایات و مکافات او هرگز توبه نمیکند و دچار تغییر نمیشود حتی ناامیدی راسکول نیکف او را به سوی خلسه ای عمیق سوق نمیدهد بلکه او به نقض تمام مرزهای خود رسیده است او آنچه را که توانسته و مرزهای آنچه را که خواسته در هم شکسته و میشکند اما به راستی هیچگاه خودش را نشکسته است چرا که از لحاظ روانشناختی او به شناخت خود رسیده است هر چند که لحظه به لحظه بیشتر در پرتگاه نهیلیستی در حال غرق شدن است اما از سویی نوعی آزادی عرفانی محسوس که خود را فراتر از هر انسانی میپندارد در ذات او به چشم میخورد, جنایات و مکافات داستایفسکی فراتر از ستایش و حتی فراتر از محبت است, داستایفسکی ما را با قتل های راسکول نیکف به بینشی نیچه ای هدایت میکند جایی که نیچه بیان میکند که درد میتواند منجر به خلق حافظه شود پس درد نوعی معنا تلقی میشود و معنا نوعی از درد است, دیدگاه نهیلیستی عنصر جدایی ناپذیر از آثار داستایفسکی است اما ابن نکته را هم باید لحاظ کرد که همین روایت نهیلیستی منجر به ایجاد پارادوکس هایی در آثار او شده است او به واقع از ما میخواهد تا برای تجربه لذت های عمیق تر زندگی, لذت های ساده را کنار بگذاریم و او قصد دارد تا بگوید که ما درد را میپذیریم و در راستای بیان این موضوع حتی از مرزهای زیبایی شناسی فراتر میرود هر چند که.....
برای خواندن ادامه مطلب میتوانید به لینک زیر(وبسایت روزنامه توسعه ایرانی)مراجعه کنید:
